تابلو برق و اجزا آن

تابلو: محفظه‌ای است فلزی یا غیر فلزی که تجهیزات در آن نصب شده و ارتباط الکتریکی توسط هادی‌ها برقرار شده و محفظه آماده بهره برداری می‌شود.

تابلوی برق به عنوان مجموعه‌ای که در آن یک یا چند وسیله قطع و وصل همراه با تجهیزات کنترل، اندازه گیری، حفاظتی، تنظیم کننده و …؛ به منظور ایجاد ارتباطات لازم بین آن‌ها و سایر تجهیزات خارج از تابلو وجود دارد، می‌باشد.

به طور کلی هرجا که بحث بهره برداری انرژی الکتریکی در تولید، انتقال و توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی و کنترل تجهیزات مصرف کننده انرژی الکتریکی مطرح باشد، وجود تابلو‌های برق ضرورت می‌یابد.

تابلو‌های برق را می‌توان از جنبه‌های گوناگون تقسیم بندی نمود که مهمترین این تقسیم بندی‌ها بر اساس ولتاژ نامی تجهیزات و تابلو است. تابلو‌هایی که تجهیزات آن‌ها دارای ولتاژ حداکثر تا ۱ کیلو ولت می‌باشند، در بخش فشار ضعیف قرار می‌گیرند و ولتاژ نامی بالاتر از یک کیلو ولت را در بخش فشار متوسط قرار می‌دهند که به طور معمول تجهیزات حداکثر تا ۳۶ کیلو ولت درون سلول قرار داده می‌شود.

– اجزاء تشکیل دهندۀ هر تابلو

تجهیزات الکتریکی: لوازم الکتریکی که در تابلو استفاده می‌شود. عبارتست از کلیه عناصری که در مدار الکتریکی قرار می‌گیرند. (به غیر از قسمت ارتباطات)

کنتاکتور: عامل قطع و وصل مدار فرمان از راه دور

بی متال: جهت فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد

انواع کلید‌ها: جهت قطع و وصل مدار (از قبیل: کلید‌های سلکتوری، غلتکی، بوش باتون، میکروسوئیچ، فلوتر سوئیچ و … …)

ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی تی: جهت کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ

ارتباطات: ارتباط تجهیزات توسط هادی‌ها برقرار می‌شود. (مثل سیم، شینه، کابلشو و … …)

کلیۀ فعالیت قسمت‌های وایرینگ و شینه کشی جزء این دسته محسوب می‌شوند که به دو گروه ارتباطات انعطاف ناپذیر (شینه‌ها) و ارتباطات انعطاف پذیر (سیم و کابل) تقسیم می‌شوند.

تابلو‌های برق

انواع تابلو‌ها:تابلوی ایستاده قابل دسترسی از جلو- سلولی-تمام بسته دیواری که خود این تابلو‌ها می‌توانند اصلی- نیمه اصلی و فرعی باشند.

تابلوی اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعیف ترانس متصل است.

تابلوی نیمه اصلی:اینگونه تابلو ها‌ی برق بلوک ساختمانی یا قسمت مستقلی از مجموعه را توزیع و ازتابلوی اصلی تغذیه می‌شود.

تابلوی فرعی: برای توزیع و کنترل سیستم برق خاصی مانند موتور خانه- روشنایی و … به کار می‌رود و از تابلوی اصلی تغذیه می‌شود.

معمولا تابلو‌های موتور خانه از نوع ایستاده و بقیه تابلو‌ها از نوع توکار تمام بسته می‌باشد (در این ساختمان تماما” به این شکل می‌باشد) در این ساختمان لیستی تهیه شده که شامل قطعات مکانیکی و الکتریکی داخلی تابلو می‌باشد. این لیست شامل ضخامت ورق – فریم تابلو – روبند- نوع رنگ کاری – جانقشه ای- یرق آلات- نوع تابلو (یک درب- دو درب – نرمال – اضطراری) اسم شرکت سازنده تابلو – اسم تابلو – چراغ سیگنال (رنگ – تعداد- وات – نوع لامپ – فیوز) مشخصات فیوز‌های داخل تابلو بعلاوه پایه فیوز – کلید مینیاتوری (تکفاز – سه فاز- ولتاژ قابل تحمل) رله- کنتاکتور –کلید گردان (با مشخصات کامل) مشخصات ترمینال – مشخصات شین فاز – نول- مقره‌های پشت شین – نوع سیم کشی داخلی تابلو- نوع سیم کشی خط به تابلو – طریقه انتقال سیم در تابلو (ترانکینگ-استفاده از کمربند) استفاده از سیم یک تکه در تابلو – شماره گذاری خطوط روی ترمینال –استفاده از کابلشو. تمام این عناوین با مشخصات کامل می‌باشد. وجود این مشخصات باعث عمر بیشتر تابلو- خطر کمتر و تعویض آسانتر می‌شود.

وجود سیم ارت در تابلوی برق ضروری و با رنگ سبز می‌باشد.

خطوط R. -S – T. به‌تر تیب با رنگ زرد- قرمز- آبی – سیم نول با رنگ سیاه می‌باشد

در بعضی از تابلو‌ها روی درب تابلو‌ها یک سری کلید وجود دارد START- STOP

یا یک کلید گر دان که برای روشن و خاموش کردن روشنایی و یا موتور به کار می‌رود.

برای تابلو‌ها دو نوع نقشه می‌کشند: ۱ – رایزر دیاگرام که مکان تابلو در آن قید شده است.۲- نقشه داخل تابلو (که خطوط – فیوز و کلید‌ها در آن کشیده شده است)

نکات مر بوط به رعایت مسائل ایمنی بر اساس نشریه سازمان برنامه و بودجه و یا ۱۱۰ می‌باشد.

کلید ورودی باید خودکار باشد. در مواردیکه از کلید و فیوز جداگانه استفاده شود کلید باید قبل از فیوز نصب شود. بطوریکه با خاموش کردن کلید، فیوز نیز قطع شود. کلید اصلی حتی الامکان گردان باشد و از فیوز فشنگی استفاده شود.

سیم کشی داخلی تابلو با سیم مسی تک لا با عایق حداقل ۱۰۰۰ ولت با مقطع مناسب انجام شود.

ارتفاع بالاترین دسته کلید تابلو ۱۷۵ سانتیمتر بیشتر نباشد و همچنین قسمت میانی از سطح زمین ۱۶۰ سانتیمتر باشد.

استفاده از سیم ۵/۱ برای روشنایی با کلید مینیاتوری ۱۰ آمپر و سیم ۵/ ۲ برای پریزبا کلید مینیاتوری ۱۶ آمپر می‌باشد.